Beste Talitha, ik merk ongeveer sinds twee jaar nu duidelijk dat ik in de overgang zit. Ik ga hier wisselend mee om. Soms accepteer ik het en denk ik: “Het is wat het is”. Op andere momenten baal ik er stevig van en ondervind ik verschillende klachten. Naast de opvliegers merk ik met name dat het in de slaapkamer allemaal wat minder gaat. Dat gaat zowel mij als mijn man niet in de koude kleren zitten. Hoe kan ik een fijn seksleven houden nu ik in de overgang ben?
– Marja, 52 jaar
Beste Marja,
De overgang is een periode waar iedere vrouw op den duur mee te maken krijgt. Hoe je het ook ervaart, het hoort bij het proces van het ouder worden en kan een hoop veranderingen, op zowel lichamelijk als mentaal vlak, teweegbrengen. Ook op seksueel vlak merken veel vrouwen in de overgang veranderingen. Dit is niet ongebruikelijk, doordat jouw lichaam hormonaal gezien een transitie ondergaat, wat inderdaad vaak ook invloed heeft op het seksleven.
Let op! De overgang en menopauze zijn niet hetzelfde. De menopauze is een van de kenmerken van de overgang. Het is namelijk de laatste ongesteldheid.
Wat de overgang voor jouw lichaam en geest betekent
De overgang is een periode van hormonale veranderingen dat meestal tussen de 40 en 50 jaar intreedt en vijf tot tien jaar kan duren. Deze verandering vindt plaats doordat in de loop der jaren het aantal eicellen in de eierstokken op raken. Normaal komt iedere maand een rijpe eicel vrij die klaar is voor bevruchting, of – als er geen bevruchting plaatsvindt – verloren gaat tijdens de menstruatie. Zolang er nog eicellen over zijn, produceert je lijf het hormoon oestrogeen. Maar zodra de eicellen op raken, gaat de oestrogeenproductie omlaag en wordt dit steeds minder tot het niet meer wordt geproduceerd. Deze daling van oestrogeen heeft gevolgen:
- Veranderende menstruatiecyclus. Je wordt op den duur niet meer ongesteld. Je laatste menstruatie wordt de menopauze genoemd;
- De slijmvliezen van onder andere je vagina worden droger, dunner en poreuzer;
- Je warmte-centrum in de hersenen raken in de war (opvliegers);
- Het heeft invloed op de groei van je baarmoederslijmvlies;
- Nachtelijke onrust;
- Stemmingswisselingen;
- Botontkalking (osteoporose);
- Veranderend zelfbeeld;
- Verminderd libido
Al deze effecten hebben op verschillende manieren impact. Lichamelijk gebeurt er dus een hoop en die lichamelijke effecten kunnen weer mentale klachten veroorzaken en/of versterken. Het besef van het ouder worden is voor veel vrouwen voelbaar en niet altijd makkelijk te accepteren. Al deze veranderingen kunnen dus zorgen voor een roerige periode, dat óók effect kan hebben op de relatie en/of het seksleven.
De overgang en je seksleven
Het droger en dunner worden van de vagina kan dikwijls leiden vaginale droogte, vaginale atrofie en pijn bij het vrijen, maar ook klachten als minder gevoel bij het vrijen of moeite met klaarkomen komen voor bij vrouwen in de overgang. Naast het gegeven dat de oestrogeen-waarde daalt, zal ook het hormoon testosteron gaan dalen. Net als oestrogeen wordt dit namelijk in de eierstokken aangemaakt. Door een vermindering van testosteron kunnen vrouwen minder zin in seks krijgen en worden ze minder gevoelig voor seksuele opwinding.
“Door de daling van oestrogeen én testosteron, merkt de gemiddelde vrouw in de overgang vaak veranderingen in de slaapkamer.”
Lichaam en geest werken daarnaast altijd samen en beïnvloeden elkaar. Deze hormonale en lichamelijke veranderingen zorgen daarom ook voor mentale schommelingen en kunnen leiden tot een veranderend zelfbeeld. Sommige vrouwen voelen zich onzeker en wellicht ‘minder vrouwelijk’ nu ze worden geconfronteerd met hun verminderde vruchtbaarheid. Ook kunnen de hormonale verschuivingen leiden tot vetophoping, moeite met afvallen en eventueel aankomen in gewicht, dat wederom tot onzekerheid kan leiden. Ook dit veranderende lichaamsbeeld heeft vaak impact in de slaapkamer: onzekerheid zit het libido en seksuele opwinding vaak in de weg.
Tips een een fijn seksleven voor én na de menopauze
Om tijdens de overgang, vóór of na de menopauze toch te kunnen blijven genieten van seks, zijn er verschillende dingen die je kan inzetten. Neem allereerst voldoende de tijd voor intimiteit. Je lichaam vraagt meer tijd en aandacht om voldoende opgewonden te raken. Dit kan langer zijn dan je voorheen gewend bent, maar gebruik die tijd om ontspannen te raken en op te warmen. Een fijne (erotische) massage, het juiste voorspel of elkaars lichaam (her)ontdekken met streeloefeningen of middels masturbatie kan een geweldige manier zijn om jouw veranderende lijf aandacht te geven en op te warmen voor een stap verder.
Experimenteer ook met het uitoefenen van nieuwe of andere standjes. De seks kan immers anders aanvoelen, waardoor bepaalde manieren van stimulatie ook anders worden ervaren. Ontdek wat wel en niet werkt en voeg hier eventueel een seksspeeltje bij voor extra stimulatie. Ga echter enkel over tot penetratie wanneer de vagina vochtig genoeg is. Zoals gezegd komt vaginale droogte vaker voor bij vrouwen in de overgang. De vaginawand wordt ook dunner en is kwetsbaar voor wrijving en wondjes bij te stroeve penetratie. Indien de vagina niet voldoende vochtig wordt, kan glijmiddel uitkomst bieden.
Ontdek elkaars erogene zones met deze oefeningen (Sensate Focus)
Heb jij ook een vraag over seksualiteit? Vul dan mijn contactformulier in of laat hieronder een reactie achter. Ik beantwoord hem dan zo spoedig mogelijk.
