De vagina en vulva zijn voor de vrouw een van de meest kwetsbare en intieme delen van het lichaam. Het staat voor velen symbool voor vrouwelijkheid en wordt niet geheel verrassend snel gelinkt aan seksualiteit en vruchtbaarheid. Een gezonde vagina of vulva is voor menig vrouw van waarde, al komen seksuele ongemakken regelmatig voor. Een van die ongemakken is lichen sclerosus, een huidaandoening op of rond de geslachtsdelen die dikwijls bij vrouwen voorkomt. Wat is het precies en wat kan je ertegen doen om een prettig seksleven te houden?
Wat is lichen sclerosus?
Lichen sclerosus (LS) is een huidaandoening waarbij de huid langzaam minder soepel wordt en daardoor strakker gaat aanvoelen. Hierdoor kunnen witte, soms glanzende plekken ontstaan die hard aanvoelen. Soms komen er kloofjes, zweertjes of wondjes, met littekenvorming tot gevolg. Lichen sclerosus komt vaak bij vrouwen voor, waarbij de aandoening met name op en rond de schaamlippen en anus zit. Het komt in mindere mate ook bij mannen (op de penis) of bij kinderen voor. In enkele gevallen komt de aandoening voor op andere plekken van het lichaam.
Feit! Lichen sclerosus komt met name voor bij vrouwen tussen de 45 en 60 jaar.
Welke klachten geeft lichen sclerosus?
- Pijn en/of jeuk bij de geslachtsdelen
- Pijn bij het plassen of bij de ontlasting
- Vernauwing van de vagina
- Pijn bij het vrijen (dyspareunie)
- Vernauwde voorhuid (bij mannen)
Doordat de huid zijn elasticiteit verliest, kan de huid gaan trekken, waardoor de vagina of voorhuid bij de man gaat vernauwen. Eventuele wondjes of zweertjes leiden vaak tot littekenweefsel,die voor nog minder elasticiteit zorgen. In enkele gevallen kunnen bij vrouwen de schaamlippen dichter naar elkaar toe worden getrokken.
Hoe ontstaat deze huidaandoening?
De precieze oorzaak van lichen sclerosus is nog onbekend. Wel zijn er verschillende serieuze theorieën die een verklaring geven voor het optreden van de huidziekte. Zo kunnen hormonen een belangrijke rol spelen, zeker bij vrouwen die in de overgang komen. Door een drastische afname van het hormoon oestrogeen neemt de elasticiteit van de (vaginale) huid af, wordt het dunner en ontstaan er makkelijker wondjes en zweertjes.
Wist je dat… lichen sclerosus niet besmettelijk is en ook niet veroorzaakt wordt door warmte, irritatie, zweten of vocht?
Een andere mogelijkheid is dat lichen sclerosus een auto-immuunziekte is. Dit betekent dat er een fout in het immuunsysteem zit, waardoor je lichaam bepaalde stoffen of cellen niet als lichaamseigen herkent. Je lichaam valt dan als het ware je eigen, gezonde lichaam aan.
LS en de emotionele impact ervan
Hoewel lichen sclerosus een lichamelijke aandoening is, kan het een behoorlijke emotionele impact hebben. Doordat de aandoening met name rond de geslachtsdelen zit, kan het gepaard gaan met gevoelens als schaamte, angst en onzekerheid. Ook kan het gevolgen hebben voor de seksualiteitsbeleving. Seks is in sommige gevallen moeilijk of voelt pijnlijk, waardoor de plezier in seks vermindert, vrouwen seks sneller gaan vermijden en er mogelijk seksuele of relationele spanning ontstaat.
Wat te doen bij lichen sclerosus?
Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij LS. Een arts kan jou hormoonzalf voorschrijven, met het doel om pijn en jeuk te verminderen. Ook helpt het om littekenvorming en huidvervorming te voorkomen. Wees er wel van bewust dat hormoonzalf niet continu gebruikt mag worden. Het beste is om het enkel te gebruiken bij actieve klachten. In periodes dat er geen klachten zijn hoef je ook heen hormoonzalf of -crème te gebruiken.
Wat kan je zelf doen bij LS?
Wees vooral heel lief voor je huid. Irritaties kunnen opnieuw klachten geven, doordat je huid erg kwetsbaar en dun is. Ga daarom voorzichtig met je huid om, door bijvoorbeeld:
- Katoenen slipjes te dragen en vermijd het dragen van ondergoed tijdens de nacht
- Vermijd het dragen van synthetische, strakke broekjes, panty’s of leggings
- Gebruik geen intieme zepen! Was de vagina en vulva enkel met lauwwarm water
- Wees voorzichtig met kruiden- of bubbelbaden
- Houd het zo droog mogelijk bij de geslachtsdelen. Voorkom dus het langdurig dragen van vochtig ondergoed, sportkleding of zwemgoed
- Vermijd krabben
- Laat je jaarlijks controleren op de plekjes bij een dermatoloog. In zeldzame gevallen kan LS zich gaan ontwikkelen in huidkanker. Hoewel dit een zeer kleine kans geeft, is voorkomen nog altijd beter dan genezen.
Was jij al bekend met lichen sclerosus? Heb jij hier ervaring mee? Laat het ons weten in een comment hieronder.
4 reacties
Ik vrouw 37 had 1,5 jaar geleden LS diagnose gekregen door brandende klachten bij het plassen. Na moeite met doorverwijzen uiteindelijk en slechte diagnoses toch ontdekt dat het helaas al vulvakanker bleek te zijn. Mijn rechter binnenste schaamlip moest verwijderd worden en mijn poortwachtersklieren in de lies om uitzaaiingen uit te kunnen sluiten. Gelukkig was het niet uitgezaaid en schade beperkt gebleven. Tot een half jaar na operatie ook nog wel rustig gebleven, helaas nu weer last met plassen. Nu ad andere kant weer onstekingen onstaan. Ik probeer er niet te veel mee bezig te zijn, maar gemeenschap is voor mij helaas niet altijd een plezier omdat het soms pijnlijk kan zijn door wrijving of alleen al de aanraking daar. Gelukkig door operatie nog wel mn gevoel behouden. Ik hoop niet dat het erger wordt. 🙏🏻 Als het blijft zoals het nu is, kan ik nog wel mee leven. Maar al die andere scenario’s moet ik niet aan denken.
Ik vrouw 66 Jr. Diagnose Ls. Wat ik mis in het stukje is de verminking. Mijn binnenste schaamlippen zijn helemaal verdwenen. Mijn grote schaamlippen voor 3/4 verdwenen. Ook de clitoris ingekapseld en de urineuitgang is aangetast waardoor ik sproei. Mijn anus is aangetast waardoor ontlasten pijnlijk is. Door mijn onzekerheid door bovenstaande heb ik mijn relatie (3mnd) verbroken.
Ik ben er zeker bekend mee. Op mijn 17e werd namelijk vastgesteld dat ik lichen sclerosus heb. Niet op m’n geslachtsdeel maar onder op mijn nek. Het is voor mij gelukkig beperkt gebleven tot een plek zo groot als een mandarijn en op een plek die vrij onopvallend is.
Goed dat jullie hier over schrijven!!
Ik herken het. Uiteindelijk heb ik besloten om een besnijdenis uit te laten voeren.. nu geen gedoe meer. Voor een vrouw kan ik mij voorstellen dat het enorm veel
Klachten geeft, zowel lichamelijk als geestelijk.