Intersekse personen zijn grotendeels onzichtbaar in onze maatschappij, terwijl het toch een relatief grote community is. Vandaag is het Intersex Solidarity Day, een perfect gelegenheid voor ons om ons wat meer te verdiepen in deze vaak gestigmatiseerde en genegeerde groep binnen de LGBTQIA+ community.
Wat betekent intersekse?
Intersekse (in het Engels ‘intersex’) is een overkoepelende term voor personen met afwijkende geslachtskenmerken of geslachtsorganen. Deze personen werden vroeger ook wel ‘hermafrodieten’ genoemd. Deze term wordt echter tegenwoordig gezien als scheldwoord en wordt daarom niet meer gebruikt. De meeste mensen worden geboren met mannelijke of vrouwelijke geslachtskenmerken en -organen, maar er zijn ook personen wiens lichaam een mix is van zowel mannelijke als vrouwelijke genitaliën, hormonen, anatomie of chromosomen. Deze personen worden intersekse personen genoemd.
Wist je dat… de ‘I’ in LGBTQIA+ staat voor ‘intersekse’?
Sommige intersekse personen zijn geboren met deze afwijking en anderen ontwikkelen het tijdens de kindertijd. Vaak krijgen intersekse baby’s en kinderen een geslacht toegewezen door hun ouders of dokter om aan de man/vrouw norm van de maatschappij te voldoen. De kenmerken van het andere geslacht worden dan operatief verwijderd of veranderd. De intersekse community vindt dat iedereen de beschikking zou moeten hebben over het eigen lichaam en pleit voor het behouden van de aangeboren kenmerken. Op deze manier is de keuze voor geslachtsverandering en wel of niet een operatie aan de persoon zelf als deze oud genoeg is om hier zelf over te beslissen.
Zijn intersekse personen transgender?
De term intersekse heeft doorgaans alleen betrekking op de lichamelijke kenmerken van een persoon. Het heeft dus te maken met geslacht en niet met gender. Er zijn bijvoorbeeld intersekse mannen, intersekse vrouwen, intersekse non-binaire personen etc. Transgender personen zijn daarentegen geboren als man of als vrouw (de sekse), maar identificeren zich juist als het andere geslacht (gender).
Hoewel intersekse en transgender niet hetzelfde zijn, lopen personen uit beide communities vaak wel tegen dezelfde problemen aan. Beide strijden bijvoorbeeld voor het recht om over hun eigen lichaam te beslissen; intersekse personen willen niet zonder hun eigen toestemming geopereerd worden en transgender personen wordt een geslachtsverandering juist vaak ontzegd. Ook worden zowel intersekse personen als transgender personen regelmatig bij de verkeerde voornaamwoorden genoemd en lopen ze tegen geslachtsdiscriminatie aan.
Waarom 8 november?
Intersex Solidarity Day valt op 8 november, ter ere van de verjaardag van Herculine Barbin, een Frans intersekse persoon uit de 19e eeuw. Herculine leefde de eerste twintig jaar van haar leven als vrouw. Tijdens haar tienerjaren kampte ze onder andere met een mannelijk uitziend lichaam en overmatige lichaamsbeharing. Toen ze begin twintig was en naar haar dokter ging vanwege aanhoudende pijn in haar genitaliën, ontdekte de dokter dat ze zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtskenmerken had. Hij vond dat de mannelijke kenmerken de overhand hadden en besliste dat ze een man was. Haar identiteitspapieren werden aangepast en ze moest voortaan als man door het leven. Haar naam werd aangepast naar Abel Barbin.
“De dokter vond dat haar mannelijke kenmerken de overhand hadden en besliste dat ze een man was.”
Vanaf dat moment werd ze onderwerp van discussie waar ze ook ging. Ze kreeg de rest van haar korte leven te maken met aanhoudende discriminatie en vernederende roddels, en had moeite om een baan te vinden. Het grootste deel van haar tijd bracht ze door in afzondering. Op haar 30e werd haar levenloze lichaam gevonden op een armoedige zolder in Parijs. Voordat ze een einde aan haar leven maakte schreef ze haar memoires, die later, rond 1970, werden ontdekt door Franse schrijver en filosoof Michel Foucault. Hij herpubliceerde het onder de titel Herculine Barbin: Being the Recently Discovered Memoirs of a Nineteenth-Century French Hermaphrodite. Dit boek is tegenwoordig een belangrijk onderdeel van moderne genderstudies en de geschiedenis van de intersekse community.
Veelgestelde vragen over intersekse
Hoeveel intersekse personen zijn er in Nederland?
Uit Deens onderzoekt blijkt dat gemiddeld 1,1% van de bevolking intersekse is. In Nederland komt dat neer op ongeveer 190.000 personen.
Kun je aan de buitenkant zien dat iemand intersekse is?
Nee, dat kun je aan de buitenkant niet zien. Medisch onderzoek is nodig om intersekse kenmerken vast te stellen.
Welk geslacht staat in het paspoort van een intersekse persoon?
Het is verplicht om bij de aangifte van een pasgeboren baby het geslacht van het kind op te geven. Er geldt een uitzondering voor baby’s bij wie geen geslacht kan worden bepaald. Zij krijgen dan een ‘X’ als geslachtsaanduiding op hun identiteitskaart. Vanaf 2024 of 2025 worden er geen geslachtsaanduidingen meer vermeld op Nederlandse identiteitskaarten. In paspoorten blijft het wel bestaan. Intersekse personen kunnen bij een rechter aanvragen om een ‘X’ in hun paspoort te laten zetten ter vervanging van ‘M’ of ‘V’.
Is intersekse het derde geslacht?
Nee, de meeste intersekse personen zien intersekse niet als een derde geslacht. Zij identificeren zich grotendeels als man, vrouw of non-binair. Uiteraard geldt dit niet voor iedereen en zijn er uitzonderingen.
Meer weten?
Als je op zoek bent naar meer informatie, neem dan een kijkje op de website van stichting NNID, de Nederlandse organisatie voor seksediversiteit. Hier vind je informatie over alles wat met intersekse te maken heeft.
Heb je een specifieke vraag over intersekse of andere sekse- of gendergerelateerde zaken? Neem dan contact op met onze seksuoloog Talitha via haar contactformulier.
