Steeds meer Nederlanders krijgen wel eens te maken met een soa, een seksueel overdraagbare aandoening. Om erachter te komen of je daadwerkelijk een soa hebt opgelopen na onbeschermde seks, dient een soa-test te worden gedaan. Steeds vaker is het mogelijk om dit zelf te doen, aan de hand van een soa-zelftest. Lees in dit artikel alles dat je hierover moet weten.
De soa-zelftest
Waar je eerder nog enkel bij de huisarts of de GGD terecht kon voor een soa-test, worden tegenwoordig steeds meer soa-zelftests online aangeboden. Makkelijk, laagdrempelig en vaak goedkoper. Veel mensen kiezen daarom voor deze makkelijke optie, zelfs als ze in eerste instantie niet de intentie hadden om zich te laten testen. Een voorbeeld van zo’n soa-zelftest is de test van Testalize.me.
“Steeds vaker worden er online soa-zelftesten aangeboden, varierend in prijs en kwaliteit.”
De thuistest en laboratoriumtests
Een thuistest is een test die je volledig thuis kan uitvoeren. Je neemt lichaamsmateriaal af en enkele tijd later wordt de uitslag getoond (zoals bij een zwangerschapstest). Kortom: je doet de test volledig zelf, zonder bemoeienis van een arts, zorgverlener of laboratorium. Test je positief op een soa? Dan dien je zelf contact op te nemen met je huisarts of GGD.
Bij een laboratoriumtest neem je zelf lichaamsmateriaal af. Dit verpak je zorgvuldig, om vervolgens op te sturen naar een lab. Daar wordt het lichaamsmateriaal getest. De uitslag wordt veelal bekend gemaakt aan de hand van een persoonlijke code, sms, e-mail of persoonlijk contact. Vaak dien je na een positieve uitslag dan alsnog zelf contact op te nemen met je huisarts of een GGD.
De kwaliteit betrouwbaarheid van een soa-zelftest
Juist door dit grote online aanbod aan zelftests, maakt het voor de consument lastig om te bepalen wat nou een goede test is en wat niet. Dit terwijl een goede en betrouwbare soa-zelftest juist erg belangrijk is om de soa correct te kunnen behandelen en te bestrijden. Om de kwaliteit en betrouwbaarheid van een soa-test te bepalen, worden naar verschillende elementen van de zelftest gekeken.
De voorzorg
Wordt je als tester goed voorgelicht over de soa? Weet je met welke risicofactoren je rekening moet houden en hoe je soa’s kan voorkomen? Daarnaast is het zeer belangrijk om te weten hoe je op correcte wijze de soa-zelftest dient af te nemen.
Kennis over welke test je moet hebben, is minstens zo belangrijk. Tijdens onbeschermde seks kan je meerdere soa’s tegelijkertijd oplopen. Een zelftest test niet op alle soa’s tegelijk, dus wees alert dat meerdere tests noodzakelijk zijn om verschillende soa’s al dan niet uit te sluiten.
Het is belangrijk dat een aanbieder de window-periode vermeldt: de periode tussen het oplopen van de soa en het moment waarop deze soa met een test aan te tonen is.
De betrouwbaarheid van de test zelf
Naast juiste informatievoorziening vooraf, is het zeer belangrijk dat de test zelf betrouwbaar is. De betrouwbaarheid van een test wordt aangeduid met sensitiviteit en specificiteit.
- Sensitiviteit: het percentage terecht positieve uitslagen onder besmette testers.
- Specificiteit: het percentage terecht negatieve uitslagen onder soa-vrije testers.
Beiden dienen boven de 95% te zijn. Daarnaast kan de test alleen een betrouwbare uitslag geven, als de test op juiste wijze wordt afgenomen. De aanbieder van de test moet daarom duidelijke instructies geven over hoe je de test correct kan afnemen. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van een video.
Een test dat je naar een laboratorium moet sturen voor de uitslag, is betrouwbaarder dan een thuistest.
De nazorg
Wat moet je doen als uit de test blijkt dat je een soa hebt? Is er dan een arts of verpleegkundige bereikbaar voor vragen? Hoe ziet de behandeling eruit? Biedt de aanbieder van de test deze behandeling ook zelf aan? En hoe laat je eigenlijk voorgaande bedpartners weten dat je een soa hebt opgelopen?
Ben je benieuwd hoe je een goede soa-zelftest kan herkennen? Check dan hier de richtlijnen van Soa Aids Nederland.
Waarom testen bij de huisarts of GGD beter is dan een soa-zelftest
Veel laboratoriumtests zijn doorgaans betrouwbaar. Toch adviseert Soa Aids Nederland om je te laten testen bij de huisarts of bij de GGD. Veel soa-zelftesten beschikken over onvoldoende informatievoorziening, bijvoorbeeld welke test je nodig hebt en hoe je de test correct dient af te nemen. Daarnaast wordt ook niet altijd de betrouwbaarheid van de test vermeld, ondanks dat de aanbieder bepaalde keurmerken wel noemt. Het hebben van een keurmerk zegt dus niet zoveel.
Behandeling bij een positieve test
Hoewel de soa-zelftest laagdrempelig en makkelijk is, is er maar weinig sprake van nazorg. In het geval van een positieve test, is het vaak onduidelijk waar je heen kan met vragen. Nog belangrijker is: hoe kan je worden behandeld en bij wie kan je dan terecht? Veel testaanbieders bieden namelijk niet of nauwelijk advies en behandeling aan.
De behandeling van een soa kan worden gedaan door je huisarts of de GGD. Veel GGD’s en artsen voeren echter geen behandeling uit aan de hand van jouw afgenomen zelftest. Grote kans dus dat jij je opnieuw moet laten testen door de huisarts of GGD, alvorens je behandeling krijgt.
Heeft jouw test van Testalize.me een positieve uitkomst? Dan kan je voor behandeling enkel terecht bij GGD Zeeland en GGD West Brabant.
Kortom: de meeste soa-zelftests. waaronder die van Testalize.me, zijn wel betrouwbaar, maar beschikken over onvoldoende voor- en nazorg. Om die reden is het verstandig om je te laten testen bij je huisarts of bij de GGD. Wees hier dus alert op.
Zou jij een soa-zelftest verkiezen boven een test van de huisarts of GGD?
