Alles over feromonen en hun rol op seksueel gedrag

Ruiken kunnen we ze niet, maar onbewust signaleert ons lichaam deze stofjes wel: feromonen. Deze natuurlijke, chemische ‘lokstoffen’ worden door mens en dier uitgescheiden, bedoeld om signalen over te brengen aan soortgenoten. De rol van feromonen is vooral breed onderzocht in het dierenrijk. Zo kan het uitscheiden van feromonen een seksuele functie hebben, door de seksuele aantrekking te versterken. Spelen feromonen ook bij mensen een belangrijke rol in hun seksuele gedrag? Lees in dit blog alles dat je moet weten over feromonen en hun invloed op seksueel gedrag bij mensen. 

Wat zijn feromonen?

Feromonen zijn ‘signaalmoleculen’- chemische stofjes – die boodschappen doorgeven aan soortgenoten. Hoewel ze geurloos zijn, worden feromonen door het lichaam opgemerkt via het vomeronasaal orgaan (VNO), dat zich achter in de neus bevindt. We zijn ons er dus niet bewust van dat we ze ‘ruiken’.

Zelf doen onze eigen feromonen niets in ons lichaam, maar het brengt wel een reactie teweeg bij een ander. Ze brengen verschillende soorten boodschappen over, onder andere seksuele signalen.

Wist je dat… er bij muizen wel 300 verschillende genen verantwoordelijk zijn voor het VNO? Bij mensen zijn dit slechts twee.

Feromonen in het dierenrijk

Feromonen spelen vooral een krachtige rol in het dierenrijk. Zo kan een mannelijke zijdemot van één kilometer afstand al één feromoonmolecuul van een vrouwtje opmerken. Het mannetje kan dan al zijn bezigheden stilleggen en op pad gaan naar haar locatie om te gaan paren.

Bij mieren is bekend dat feromonen worden ingezet voor voedsel. Als mieren een voedselbron hebben gevonden, kunnen ze de route naar deze bron door middel van feromonen overbrengen naar soortgenoten.

Naast seksuele aantrekking en signalering van voedsel, kunnen feromonen er ook voor dienen om te competiteren met anderen. Een bijenkoningin wil bijvoorbeeld koste wat kost het enige vruchtbare vrouwtje zijn. Ze stoot daarom een feromoon uit dat ertoe leidt dat de eierstokken van bijenwerksters niet voldoende ontwikkelen, waardoor deze werksters onvruchtbaar blijven.

Bizarre seksfeitjes over dieren

De invloed op seksueel gedrag bij mensen

Hoewel de rol van feromonen in het dierenrijk breed is bestudeerd en van nut lijkt te zijn, is het discutabel om vast te stellen deze lokstoffen een net zo grote invloed hebben op mensen. Wat wél duidelijk onderzocht is, is de rol van feromonen bij het lokken van een baby naar de borst van de moeder. Verder lijken feromonen een veel minder spectalaire werking te hebben.

Menstruatiesynchronisatie

Er zijn wel diverse theorieën die de rol van feromonen lijken te onderstrepen, zoals het idee over menstruele synchronisatie. Deze theorie gaat ervan uit dat vrouwen, die veel in elkaars gezelschap zijn (zoals huisgenoten of vriendinnengroepen), op den duur gelijktijdig gaan menstrueren. Dit zou mogelijk komen doordat vrouwen vlak vóór de ovulatie een feromoon zou uitscheiden die de cyclus van andere vrouwen kan doen versnellen. Op den duur lopen de cycli van de dames dan synchroon.

Wist je dat… mannelijke feromonen óók invloed kunnen hebben op de cyclus van vrouwen? Vrouwen die samenwonen met hun vriend lijken een kortere en meer regelmatige cyclus te hebben. Evolutionair gezien is dat voor de voortplanting alleen maar gunstig!

Menstruatiesynchronisatie: feit of fabel?!

Seksuele aantrekking

Andere studies lieten blijken dat het ruiken aan gedragen t-shirts kan bepalen of de drager als aantrekkelijk wordt bevonden of niet. Vrouwen schijnen onbewust te kunnen detecteren of een man een juiste match met haar kan zijn qua imuunsysteem*. Andersom geldt dit overigens niet. Waar mannen dan weer wél gevoelig zijn, zijn de feromonen die de vrouw via de vagina uitscheidt. De hoeveelheid die ze afscheidt, varieert gedurende de cyclus en lijkt het hoogst geconcentreerd te zijn rond de ovulatie. Vandaar dat het lijkt alsof mannen vrouwen aantrekkelijker lijken te vinden als ze haar eisprong heeft gehad.

*Waarom kiezen vrouwen voor mannetjes die een match zijn qua immuunsysteem? Evolutionair gezien gaat het enkel om voortplanten en overleven. Een vrouwtje heeft er daarom baat bij dat ze gaat paren met een mannetje die sterke genen heeft en minder vatbaar is voor ziekten. Kortom: een mannetje moet bepaalde genen hebben die iets zeggen over zijn afweersysteem. Vrouwen zijn daar kieskeuriger in dan mannen. Een man kan zich eindeloos voortplanten. Als een nageslacht vatbaarder is voor ziekten en een minder sterk immuunsysteem heeft, hoeft een mannetje niet per se bij het vrouwtje en het kind te blijven.

Is seksuele aantrekking ook te koop?

Feromonen lijken dus populair te zijn als ingrediënt voor de ultieme love potion. Vandaar dat er tegenwoordig steeds meer parfums en lotions te koop zijn, waar zogezegd synthetische lokstofjes in zijn verwerkt. Ze zijn expliciet bedoeld om jou seksueel aantrekkelijker te maken en zijn verkrijgbaar in varianten voor zowel mannen als vrouwen. Er zijn daadwerkelijk studies die onderzoek hebben gedaan naar het effect van kunstmatige feromonen. Een bekend ‘wachtkameronderzoek’ heeft laten zien dat vrouwen eerder (onbewust) plaatsnemen op stoelen die besprenkeld zijn met mannelijke feromonen.

Wist je dat… boeren een feromonenspray gebruiken om hun varkens direct in paarstand te krijgen?

Toch blijft het een feit dat feromonen voornamelijk in het dierenrijk van onmisbaar belang zijn. Voor mensen zijn deze chemische lokstoffen eerder luxestofjes. Het VNO bestaat bij mensen namelijk uit slechts twee miniscule ‘gaatjes’ in de neusholte die verbonden zijn met het brein. Anatomisch gezien kan dit orgaan dus vrij lastig feromonen signaleren. Als het gaat om partnerkeuze lijkt de visuele aantrekking een grotere rol te spelen dan de chemische stofjes die we onbewust uitscheiden en opmerken.

“Hoe krijgen wij de seksuele aantrekking terug?”

Heb jij wel eens kunstmatige feromonen ingezet om jezelf seksueel aantrekkelijker te maken? Deel je ervaring met ons in een reactie hieronder!