Het is weer 1 december: sinds 1988 dé dag waarop we stilstaan bij de strijd tegen aids en oproepen om meer solidair te zijn met mensen met hiv en aids. Wereld Aids Dag, of World Aids Day is een initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en met de jaren echt een begrip geworden, ook in Nederland. Zo vinden er diverse evenementen en acties plaats om meer bewustzijn te creëren rondom dit virus en de impact ervan. Wat houdt aids precies in en wat weten we er eigenlijk over? In dit blogartikel ga ik uitvoerig in op aids en het virus dat in aids uitmondt: hiv.
Wat is hiv?
Voordat we spreken van aids, kijken we eerst naar het virus dat dit ziektebeeld veroorzaakt: hiv. Hiv staat voor human immunodeficiency virus, wat wil zeggen dat het virus ervoor zorgt dat jouw immuunsysteem niet meer goed gaat werken. Het virus valt het afweersysteem aan door bepaalde typen cellen te vernietigen. Dit zijn de CD4-cellen: witte bloedcellen die de mate waarin je lichaam weerstand kan bieden weergeven. Juist die typen cellen zijn noodzakelijk om jou te beschermen tegen indringers en vervelende infecties. Als deze dus vernietigd zijn, wordt jouw lichaam vatbaar voor allerlei aandoeningen, zoals infecties, maar ook vormen van kanker. Echter is dit vaak een zeer traag proces.
Wist je dat… de kans op overdracht bij anale seks wat groter is dan via vaginaal contact?
Hoe loop je hiv op?
Hiv kan worden overgedragen via onbeschermd seksueel contact (sperma, voorvocht of vaginaal vocht), via bloed of via moedermelk. De overdracht vindt echter alleen plaats wanneer het virus niet onderdrukt is. Iemand die besmet is geraakt, kan gemiddeld zes weken na contact via bloedonderzoek betrouwbaar getest worden. Wanneer je positief wordt getest met een hiv-besmetting, wordt dat ook wel seropositief genoemd.
Wat is aids?
Lange tijd is jouw lichaam in staat om toch bepaalde infecties en ziekten te bestrijden. Maar wanneer je niet op tijd wordt gediagnosticeerd en de juiste medicatie krijgt, kan hiv uiteindelijk uitmonden in het ziektebeeld aids. Aids is een afkorting en staat voor acquired immunodeficiency syndrome. Het is de laatste fase van een hiv-infectie. Het immuunsysteem is dan niet langer meer in staat om jou te beschermen tegen nare infecties en vormen van kanker. Iemand die aids heeft, heeft een gevaarlijk laag aantal CD4-cellen, namelijk onder de 200. Een persoon zonder hiv of aids heeft gemiddeld tussen de 500 en 1500 CD4-cellen. Het meten van die beschermcellen vormt de leidraad en maatstaf om te spreken van aids.
Hoe verloopt hiv en uiteindelijk aids?
Het verloop van hiv bestaat uit verschillende fasen. De eerste fase, ook wel de beginnende fase of acute infectie genoemd, kenmerkt zich met de meeste aanwezige virusdeeltjes. Tijdens deze fase bestrijdt jouw lichaam het virus nog niet en kan je daardoor ook het snelst het virus aan anderen overdragen. Veel mensen merken in deze fase echter niet dat ze ziek zijn. Sommigen ervaren klachten die lijken op een griep, zoals koorts, vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn of opgezette klieren.
Let op! De tijd tussen het oplopen van het virus en klachten die bij een acute infectie passen, bedraagt gemiddeld twee tot vier weken.
Wanneer je op tijd de diagnose gesteld krijgt, kan je beginnen met het gebruik van verschillende hiv-remmers. Met deze medicatie kan je in de latente fase van de ziekte komen. In deze ben je soms voor lange periode klachtenvrij. Door de ontwikkeling van de huidige geneesmiddelen is het zelfs mogelijk om een lang en gezond leven te leiden met een latente hiv-infectie.
Wist je dat… tussen het oplopen van hiv en de diagnose aids soms minder dan een jaar tot soms tientallen jaren kunnen zitten?
Sommige mensen komen pas te laat achter hun ziektebeeld. Zij hebben dan mogelijk niet op tijd de kans gehad met de juiste middelen het virus te remmen. Het aantal beschermcellen of CD4-cellen is dan dermate gedaald, waardoor deze niet meer goed in staat zijn jou te beschermen tegen allerlei infecties en aandoeningen. Deze laatste fase is aids en kenmerkt zich vaak met verschillende ziektebeelden, zoals longontstekingen, heftig gewichtsverlies of sommige vormen van kanker, zoals het Kaposisarcoom. Deze laatste fase is meestal fataal.
De behandeling van hiv
Momenteel is er nog geen genezing van het virus mogelijk. Wel zijn er goede hiv-remmers op de markt waarmee het aantal virusdeeltjes in iemands bloed dermate verlaagd kunnen worden, waardoor het virus niet meer te meten is. Seropositieve mensen die op tijd gediagnosticeerd zijn en de juiste hiv-remmers krijgen, kunnen hierdoor een lang en gezond leven leiden zonder beperkingen. Het is voor hen dan ook mogelijk om onbeschermd te vrijen en veilig kinderen te krijgen.
Het voorkomen van verdere infecties
PEP en PrEP
In Nederland zijn we goed op weg om het aantal nieuwe infecties naar nul te krijgen. Zelfs bij onbeschermd seksueel contact of bij contact met besmet bloed, waarbij je risico hebt gelopen op een mogelijke hiv-besmetting, zijn er manieren om een hiv-overdracht te voorkomen. Zo kan je uiterlijk 48 uur na het contact starten met een PEP-kuur. PEP staat voor Post-Exposure Profylaxe en is een middel dat ervoor zorgt dat de kans dat het virus zich in jouw lichaam gaat nestelen aanzienlijk vermindert. PEP dient vier weken lang gebruikt te worden.
Wist je dat… wanneer er geen meetbare virusdeeltjes aanwezig zijn in het bloed, het virus ook niet overdraagbaar is?
Een ander preventief middel is PrEP. Deze afkorting staat voor Pre-Expositie Profylaxe. In dit middel zitten hiv-remmers verwerkt die jou kunnen beschermen tegen de overdracht van het hiv-virus. Het kan dus worden voorgeschreven aan mensen die een verhoogd risico lopen op een hiv-besmetting. Het beschermt jou echter niet tegen andere soa’s. Het middel dient dagelijks genomen te worden.
Wil jij meer informatie over hiv, aids of Wereld Aids Dag? Neem dan eens een kijkje op de websites van het Aidsfonds, Soa Aids Nederland of World Aids Day.
Was jij al op de hoogte van Wereld Aids Dag? Ga jij ook jouw steentje bijdragen aan het bestrijden van het virus?
