In mijn praktijk kom ik regelmatig mensen tegen die graag wat zouden willen minderen met porno kijken, maar er dan achter komen dat ze moeite hebben gekregen met zelf fantaseren. Ze zijn zo gewend geraakt aan visuele prikkels om opgewonden te raken, dat ze verleerd zijn om die opwinding zelf op te roepen met fantaseren. Hoe komt dat nou? En, ook heel belangrijk: hoe los je dit op?
Geniet, maar kijk met mate
Allereerst is het misschien goed om uit te leggen hoe dit probleem kan ontstaan. Porno kijken kan heel prettig, prikkelend en opwindend zijn en zo een mooie toevoeging zijn aan je (solo)seksleven. Helaas kleven er ook hier en daar wat nadelen aan, en dan met name wanneer er sprake is van overmatig porno kijken. Wie bijvoorbeeld bijna iedere dag porno kijkt en daarbij masturbeert (of zelfs meerdere keren per dag), maakt in het brein een koppeling tussen het gevoel van seksuele opwinding en de beelden die je op het scherm ziet. Daardoor wordt het steeds moeilijker om seksuele opwinding op te roepen zonder die beelden.
Dopaminebom
Daarbij drukt porno door de vele visuele stimuli en het enorme aanbod waar je uit kunt kiezen in je brein op bijna alle beloningsknopjes tegelijk, waardoor er een enorme dopaminebom in je hoofd afgaat. Lekker, maar het risico is dat een ‘gewone’ fantasie in je eigen hoofd daar bijna niet meer tegenop kan. Je raakt als het ware verslaafd aan het dopamineshot dat porno oproept, waardoor het moeilijker is om nog opgewonden te raken zonder porno. Dat kan leiden tot erectieproblemen, moeite met klaarkomen of moeite om opgewonden te raken van seks met je partner. En dat is toch wel zonde.
Je raakt als het ware verslaafd aan het dopamineshot dat porno oproept, waardoor het moeilijker is om nog opgewonden te raken zonder porno.
Prikkel overload
Heb je hier last van? Weet dan dat je niet de enige bent. Nog los van porno, zijn we als mensen steeds meer aan het verleren om onze eigen fantasie te gebruiken en raken we steeds meer verslaafd aan externe prikkels en dopamineshotjes die we door digitale media binnen krijgen. We verleren daardoor om zelf beelden, gedachten en gevoelens op te roepen die ons niet via externe prikkels worden voorgeschoteld. En eigenlijk kun je porno kijken sowieso wel vergelijken met sociale media. Je kunt er veel plezier aan beleven, zolang je het met mate gebruikt en ook weet wanneer je even een break moet nemen, zodat je je ervan bewust blijft dat het niet het echte leven is.
Fantaseren kun je leren
Gelukkig is er ook goed nieuws. Het mooie van fantaseren is namelijk dat je het ook weer kunt oefenen. En de enige manier is door het gewoon te doen. Spreek met jezelf af dat je bijvoorbeeld een tijdje geen porno meer gaat kijken. En stel jezelf de uitdaging om de keren dat je (solo)seks hebt, te proberen om een levendige fantasie op te roepen. Het mag alles zijn. Schaam je niet voor waar je van ‘aan’ gaat. Het kan uit het leven gegrepen zijn, maar je kunt ook denken aan een pornofilm die je eerder hebt gezien. Concentreer je op de beelden in je hoofd, focus op het element dat je het meest opwindend vindt en probeer je mee te laten voeren door de opwinding.
Intenser
Hoe vaker je dit doet, hoe makkelijker het gaat en hoe meer je zal merken dat je helemaal niet zoveel nodig hebt om opwinding op te roepen. Bovendien is het voor veel mensen zo dat de opwinding die je oproept met een levendige fantasie vaak veel intenser is dan de opwinding die met externe stimuli wordt opgeroepen. De opwinding die je voelt bij het kijken van porno kan nog wel eens wat vluchtig en oppervlakkig aanvoelen, maar een verhaal dat je in je eigen hoofd beleeft, kan je echt in hogere sferen brengen en zelfs intensere orgasmes opleveren.
Voor veel mensen is het zo dat de opwinding die je oproept met een levendige fantasie vaak veel intenser is dan de opwinding die met externe stimuli wordt opgeroepen.
Hou vol
Fantaseren is dus heel goed weer opnieuw aan te leren, maar het punt is dat je hiervoor soms wel wat doorzettingsvermogen nodig hebt. Ik hoor regelmatig van mensen dat het ze gewoon niet lukt, dat ze het verleerd zijn en dat het geen zin heeft om het te proberen. Begrijpelijk, maar ook jammer, want het is echt een kwestie van oefening. Net zoals kinderen vroeger lange autoritten maakten zonder dvd-speler of iPad in de auto en zich vermaakten met naar buiten kijken, muziek luisteren en dagdromen, zo waren mensen vroeger voor hun opwinding veelal aangewezen op wat prikkelende plaatjes en hun eigen fantasie. En juist de schaarste aan prikkels, maakte dat de prikkels die er wél waren, veel intenser binnenkwamen.
Gun jezelf dus het plezier van opnieuw leren fantaseren. Want bedenk maar: als je in staat bent om in je hoofd je eigen opwinding ‘aan’ te zetten, dan hoef je je in bed nooit meer te vervelen. Mooi, toch?
Succes!
Hulp nodig?
Heb je moeite om te minderen met porno of vind je het moeilijk om opgewonden te raken van ‘gewone’ seks? Misschien kan een gesprek met een seksuoloog helpen. Aarzel vooral niet om contact op te nemen met mij of met één van mijn collega’s. We helpen je graag.
Liefs, Eveline Stallaart, seksuoloog en psycholoog
