Jaloezie, de één heeft er meer last van dan de ander. Maar bijna iedereen heeft het wel eens gevoeld. En als het de kop opsteekt, kan jaloezie een heel sterke emotie zijn. Een beetje jaloezie is menselijk en kan dan ook geen kwaad binnen een relatie. Maar als jaloezie je heel erg in de weg gaat zitten en tot spanningen gaat leiden binnen een relatie, kan het wel een probleem worden.
Merk je dat je eigenlijk al jaloers bent als jouw partner alleen al met een ander praat? Dan is dat misschien een teken dat je met die jaloerse gevoelens aan de slag moet gaan, want je kunt er een goede relatie helaas flink mee beschadigen. Hieronder een aantal tips over hoe je ermee om kunt gaan.
Verdiep je eens in de emotie
Om beter om te leren gaan met gevoelens van jaloezie, kan het helpend zijn om te begrijpen wat jaloezie is en waar het vandaan komt. Jaloezie kan vooral een hinderlijk verschijnsel lijken, maar het heeft wel degelijk een biologische noodzaak. Het heeft namelijk alles met onze instincten rondom voortplanting te maken. We willen ons graag voortplanten en hebben daar een partner voor nodig. En het liefst een partner die bij ons blijft om voor ons en het nageslacht te zorgen, als dat er eenmaal is. Een stabiele relatie geeft ons op dat gebied zekerheid en veiligheid. Zijn we onzeker over die relatie? Dan bedreigt dat ons gevoel van veiligheid en stabiliteit. Jaloezie werkt dan eigenlijk als een soort noodsignaal. Daarom kan het gevoel ook zo overweldigend zijn.
Als we onzeker zijn over onze relatie, dan bedreigt dat ons gevoel van veiligheid en stabiliteit. Jaloezie werkt dan eigenlijk als een soort noodsignaal.
Geloof niet alles wat je voelt
Zoals dat wel vaker gaat met heel primaire, instinctieve emoties, zoals ook stress en angst: ze kunnen ontzettend nuttig zijn als er gevaar dreigt, maar ze kunnen ons ook goed voor de gek houden. Of in elk geval onnodig opjutten. Want net als angst, kan jaloezie ook de kop opsteken als er feitelijk helemaal geen sprake is van bedreigende situatie. Sommige mensen worden overspoeld door jaloezie op momenten dat hun relatie op geen enkele manier in gevaar is. Zulke overmatige jaloezie kan verschillende oorzaken hebben. Onzekerheid, een laag zelfbeeld, een gebrek aan zelfvertrouwen. Ook kunnen verlatingsangst, emotionele instabiliteit en controledwang een rol spelen. Net als een onrealistisch beeld van relaties of slechte ervaringen in het verleden. Bij overmatige jaloezie staat de jaloezie niet meer in verhouding met de gebeurtenissen die de jaloezie oproepen.
Een beetje jaloezie kan geen kwaad
Jaloezie heeft als emotie een slechte naam, maar niet alle jaloezie is per definitie problematisch. Een beetje jaloers zijn is menselijk en soms kan het partners ook een gevoel van onderlinge bevestiging en verbondenheid geven. Als je weet dat jouw partner wel eens jaloers is als je aandacht krijgt van anderen, kan dat weer even die fijne bevestiging geven dat je begeerd wordt. Milde jaloezie voelen en dat naar elkaar uitspreken kan dan ook echt geen kwaad. Staat jouw partner op een feestje wel erg lang met een mooie verschijning te praten en voel je daar een steekje jaloezie bij, dan kun je dat prima tegen je partner zeggen. Misschien in de vorm van een grapje of plagerijtje. Als je dat soort dingen op een luchtige manier bespreekbaar kunt maken binnen je relatie, voorkom je dat er onnodig spanning over wordt opgebouwd.
Milde jaloezie voelen is menselijk en dat naar elkaar uitspreken kan dan echt geen kwaad.
Houd oog voor het verschil tussen jouw gevoel en de realiteit
Voel jij al verzengende jaloezie als je partner met iemand anders praat, probeer dan het verschil te blijven zien tussen jouw gevoelens en de realiteit. Jij ziet dat gesprek met die ander misschien als een bedreiging voor jouw relatie en als een actie van jouw partner die een grens over gaat, maar is dat ook echt zo? Praten met anderen, dansen met anderen, grapjes maken met anderen, appen met anderen: het zijn vormen van sociale vrijheid waar iedereen recht op heeft, of je nu in een relatie zit of niet.
In een relatie zul je erop moeten kunnen vertrouwen dat je partner binnen die contacten met anderen niet de grenzen overschrijdt die jullie samen hebben getrokken. Verwachten dat jouw partner alle vormen van los en plezierig contact met anderen helemaal uit de weg zal gaan, is niet wenselijk en niet realistisch. Probeer je dan ook te realiseren dat overmatige jaloezie meestal een probleem is dat meer te maken heeft met de persoon die de jaloezie voelt, dan met de persoon op wie de jaloezie wordt geprojecteerd.
Neem zelf verantwoordelijkheid voor je gevoel
Als je eenmaal beseft dat jouw jaloezie meer te maken heeft met jou dan met je partner, kun je de stap gaan zetten om er iets aan te gaan doen. Praat erover met je partner, zodat jouw partner weet dat je hiermee worstelt. Maar ga je partner vanwege jouw jaloezie niet allemaal regels of beperkingen opleggen, want dat werkt alleen maar verstikkend. Leg de oplossing van het probleem niet bij jouw partner neer, maar ga zelf op zoek naar manieren om de overmatige jaloezie de baas te worden.
Onderzoek op welke manieren je er het meeste last van hebt en waarom. Kijk of je op dat soort momenten op een andere manier tegen jezelf kunt praten, zodat je niet in een negatieve gedachtenspiraal terecht komt. Wat daarbij kan helpen: draai de situatie eens om. Als jij met een collega zou staan praten, zou jouw partner dan reden hebben om jaloers te zijn? Als jij een avondje alleen op stap bent, zou je dan willen dat jouw partner je continu controleert of zou je willen dat jouw partner je vertrouwt?
Wees niet bang om hulp in te schakelen
Een beetje jaloezie is menselijk, maar als het jouw leven en jouw relatie gaat overheersen, dan is er waarschijnlijk meer aan de hand. Misschien is jouw vertrouwen een keer eerder beschaamd, misschien heb je dingen meegemaakt in je jeugd waardoor je moeite hebt met vertrouwen. Het zijn allemaal heel legitieme redenen om met jaloezie te worstelen, maar het is ook iets om zelf je verantwoordelijkheid voor te nemen. Je partner gaan controleren, telefoons gaan doorspitten of appjes of e-mails gaan lezen, is dan ook altijd een slecht idee. De kans is dan namelijk groot dat er een vertrouwensbreuk ontstaat die misschien niet meer te herstellen is. Overmatige jaloezie kun je een beetje vergelijken met een fobie. Het is een overdreven angst voor iets dat feitelijk geen bedreiging vormt. Het is dan ook iets waar je zelf mee aan de slag zal moeten, zodat je de gevoelens die aan die jaloezie ten grondslag liggen kunt aanpakken.
Aarzel dus vooral niet om naar een psycholoog, relatietherapeut of seksuoloog te stappen. Erover praten kan vaak een heel goede eerste stap zijn om jezelf stapje voor stapje van jouw jaloezie te bevrijden. En dat is de moeite waard, want een leven zonder jaloezie is namelijk een stuk leuker, vrijer en meer ontspannen dan een leven mét.
Succes!
Hulp nodig?
Heb je veel last van jaloezie en verpest dit jouw relatie en/of je seksleven? Misschien kan een gesprek met een seksuoloog helpen. Aarzel vooral niet om contact op te nemen met mij of met één van mijn collega’s. We helpen je graag.
Liefs, Eveline Stallaart, seksuoloog en psycholoog
